YAZAR: Yusuf AKÇURA
KİTAP: ÜÇ TARZ-I SİYASET
Latin harflerine aktaran: Mustafa YENİ
Günümüz Türkçesine uyarlayan: Erol KILINÇ
Yayın numarası: 1097
Kültür serisi: 616
Yayın evi: ÖTÜKEN NEŞRİYAT A.Ş.
Yayın evi adresi: İstiklal Caddesi Ankara hanı 65/3. 344433 Beyoğlu-İstanbul
1.Basım Şubat 2015
Sertifika numarası: 16267
ISBN: 978-605-155-227-9
Editör: Kadir YILMAZ
Yusuf Akçura; Türkçülük akımının önde gelen temsilcilerinden olan Tatar asıllı Türk yazar ve siyaset adamıdır. Hatta bir çok araştırmacı Yusuf Akçura’yı Türkçülüğün babası olarak değerlendir. Akçura 1876’da Ulyanovsk’da doğmuştur. 1895’te Harbiye Mektebi’ne girmiş, Türkçülük hareketlerine katıldığı için askerlikten uzaklaştırılıp Fizan’a sürgüne gönderilmiştir. Bir arkadaşıyla birlikte Paris’e kaçan Akçura orada Siyasi İlimler Okulu’nda okuduktan sonra İstanbul’a dönmesi yasak olduğu için Türkçülük fikirlerini yaymak için 1905’te Rusya’ya gitmiştir.
‘’Şuray-ı ümmet ve meşveret’’ gazetesinde imzasız yazılar yazdı Türk gazetesinde yayınladığı ‘’Üç tarz-ı siyaset’’ Türkçülüğün manifestosu olarak kabul edilir. Rusya’ da kaldığı dönemde ‘’Kazan Muhbiri’’ isimli bir gazete çıkartmıştır. 1905’de ‘’Rusya Müslümanlar ittifakı’’ adlı bir parti kurmuştur. Türkiye’ye geldikten sonra Darülfünun’da ve Mülkiye mektebinde tarih dersleri vermiştir. Türk Derneğini arkadaşlarıyla beraber kurduktan sonra derken kapatılmış ve ardından Türk yurdu isimli başka bir dernek kurmuştur. 1919’da Arkadaşı Ahmet Ferit beyin kurduğu Milli Türk Fırkası’na katıldı. İngilizler tarafından tutuklandı bir yıl sonra hapisten çıkınca Milli mücadeleye katılmak için Anadolu’ya geçti ve Hariciye vekaleti’nde (Dışişleri bakanlığı) görev yaptıktan sonra 1923 yılında İstanbul mebusu olarak meclise girdi. Akçura 1931 yılında Türk Tarih Kurumu’nun kuruluşu için görevlendirildi ve ertesi yıl kurumun başına geçti. 11 Mart 1935’te kalp krizi sonucu İstanbul’da hayatını kaybetti.
Eserleri; “Üç Tarz-ı Siyaset”, “Şark Meselesine Dair tarih-i Siyasi Notları”(1920), “Muasır Avrupa’da Siyasi ve İçtimai Fikirler Cereyanlar”(1923), “Siyaset ve İktisat hakkında Birkaç Hitabe ve Makale” (1924), “Osmanlı İmparatorluğunun Dağılma Devri”, Türk Yılı(1928)
Hakkında en önemli yapıt; François Georgeon’un Aux Origines du Nationalisme Turc; Yusuf Akçura (1980) adlı kitabıdır.
Kitabın ilk bölümünde Osmanlıcılık kavramı ‘’Osmanlı memleketinde müslim ve gayrimüslim ahaliye aynı haklar ve siyasi görevler bahşedip yüklemek, böylece aralarında tam manasıyla bir eşitlik meydana getirmek, düşünceler ve dinler bakımından tam serbestlik vermek’’ olarak tanımlanmıştır. Amerikan milleri gibi ortak vatanla birleşmiş yeni bir milliyet oluşturmak ve Yüce Osmanlı milleti oluşturmak amacını güttüğü belirtilmektedir.
Osmanlı milliyeti siyasetinin başarısız olması üzerine ortaya İslamiyet politikası çıkmıştır kitapta İslamcılık; ‘’Artık var kuvveti bazuya verip İslam unsurlarını- evvela Osmanlı memleketlerindekileri, sonra bütün yer küredekileri- soy farklılıklarına bakmayarak dindeki ortaklıktan istifade ile tamamen birleştirmeye bir millet-i vahide koymaya çalışmak’’ şeklinde tanımlanmıştır. ‘’Abdülaziz’in son dönemlerine ‘’Panislamizm’’ sözü diplomatik görüşmelerde işitilir oldu’’ denilerek dönemin politikalarının padişah tarafından kullanıldığına vurgu yapılmış ‘’mevcut hükümdar sultan, padişah lakapları yerine ‘’Halife’’ sıfatını oturtmaya çalışmıştır.’’ Denilerek dinin siyasal yaşamdaki önemli tekrar belirtilmiştir.
Türkçülük fikri ‘’Irk üzerine dayandırılan bir Türk siyasi milliyeti oluşturmak fikri pek yenidir gelip geçen hiçbir Türk devletinde bu fikrin oluştuğunu zannetmiyorum. Türklük siyaseti de, tıpkı islam siyaseti gibi umumidir. Osmanlı hudutları ile sınırlı değildir: Bundan dolayı kürenin Türkleri ile meskun diğer noktalarına da göz atmak gerekir.’’ denilerek anlatılmış ve Rusya, Türkistan, Kafkasya, Azerbaycan Türklerinin ‘’Türklerin Birliği’’ için önemli olduğu vurgulanmıştır.
İkinci bölümde üç siyasetten hangisinin faydalı ve uygulanabilir olduğu araştırılmış ve üç siyasal kavramında birbirlerine karşı güçlü ve zayıf yönleri ele alınmıştır.
Üçüncü bölümde Osmanlı milleti fikrinin hayata geçmesi durumunda Osmanlı içerisindeki çok kültürlü yapının sistemi güçlendireceğimi yoksa zayıflatacağımı sorusuna 5 bölümde cevap aranmıştır. Sonra ‘’İslam Birliği’’ politikasının Osmanlı Devleti’ne faydası olup olmadığı konusu işlenmiştir. Son olarak ‘’Türklerin Birliği’’ Siyasetindeki faydalar ve zararlar ele alınmıştır.
Ana fikir ; Osmanlı milleti oluşturulması Osmanlı devleti için faydalar içeriyorsa da uygulanabilir değildir, müslümanların veya Türklerin birleştirilmesi eşit oranda faydalar ve zararlar içermektedir.
Kitabın devamında analiz yaptığımız makaleye Türk Gazetesi muhabiri Kemal bey tarafından 26 Mayıs 1904 tarihinde verilen cevap ’’CEVABIMIZ’’ başlığı altında verilmiştir.
Yusuf Akçura Üç Tarz-ı Siyaset kitabını neden okumalıyız?
Bu kitap ile Osmanlı Devleti’nin o dönemde içinde bulunduğu siyasi zorluklardan kurtulması için uygulanması gerektiğini düşündüğü siyaset yöntemlerini açıklamıştır. Kitapta üzerinde durulmuş üç farklı siyaset yapma biçimi vardır bunlar; Osmanlı bayrağı altında birbirlerine Osmanlı olmak bağı ile bağlı vatandaşların meydan getirdiği Osmanlıcılık, diğeri İslam dini ve kur-an esaslarına dayanan, Müslümanları bir araya getirmeyi amaçlayan İslamcılık, ve son olarak Türk ırkından gelenlerin birleşmesiyle oluşan bir siyasi yapı ön gören Türkçülük. Kitabı okuduğumuzda Osmanlı devletinin aslında içerisinde yer alan bu kavramların dönemin şartlarına göre siyasi sisteme uygulandığında ne gibi bir faydaları olacağını ya da ne tür olumsuz etkiler ortaya çıkarttıklarını tam anlamıyla kavramış oluyoruz.
Osmanlı siyasal yapısı konusunda ders gören ya da Tarihinden gelen siyasal problemlere ilgi duyan kişilerin ve Osmanlıcılık, İslamcılık, Türkçülük akımlarına ilgili ve bu yolda bilgi sahibi olmak isteyen kişilerin okuması gereken ilk kaynaklardan birisi hiç şüphesiz bu kitaptır.
Kitabın baskı kalitesi ve kapak tasarımı ?
Kitap ÖTÜKEN yayın evinde basılmış, 125 sayfadan oluşan ve ilk bölümü eski Osmanlıca ikinci bölümü günümüz Türkçesiyle yazılmış bir kitaptır. Latin harflerine aktaran Mustafa YENİ, günümüz Türkçesine uyarlayan ise Erol KILINÇ dır. İlk basımı Şubat 2015’de yayınlanan kitabın elimde bulunan baskısı 3. Baskıdır. T.C. Kültür ve Turizm bakanlığının 162267 sertifika numarasına sahip kitabın yazım baskı kalitesi ve kapak tasarımı oldukça yerindedir.
KAYNAKÇA
François Georgeon – Aux Origines du Nationalisme Turc
Yusuf Akçura – Üç Tarzı Siyaset
