ÖZET
Modernleşme adına terkedilen geleneksel şehir kültürünün en önemli unsurlarından birisi “çıkmaz sokak”lardır. Çıkmaz sokak, şehrin merkezinde değil de konut bölgelerinde tercih edilmiş olan ve Osmanlı mahallelerinde çoğunluğu oluşturan bir sokak tipidir.Çıkmaz sokakların temel işlevi mahremiyetle ilgili olmakla birlikte, başka işlevleri de vardır. Bunlar; mahalle kültürünü (insanlar arasında yakınlık, dayanışma ve otokontrolü) pekiştirmesi, sokağa araçların ve yabancıların girişini engelleme ve bunların bir sonucu olarak, çocukların güven içinde sokakta bulunabilmesini sağlama gibi. Dolayısıyla özellikle çocukların gelişimi ve güvenliği açısından “çıkmaz sokak” formu büyük önem arz etmektedir.
Ülkemizde ise modernleşme süreciyle çıkmaz sokak yapış terkedilmiştir. Bu anlayış, bir yandan kadim şehirlerde eski mahallelerinin yok oluşunu doğururken, bir yandan da yeni oluşturulan meskenlerin ve sokakların, “otomobil”e göre tasarlanmasına yol açmaktadır. Böyle bir tasarım, çocukların eve kapanmasına, diğer çocuklarla yüz yüze sosyalleşme olanaklarından yoksun kalmalarına, sanal âleme bağlı duygusal zafiyetlere uğramalarına ve bunların sonucu olarak çevreye güvenmeyen kişilik sahibi olmalarına yol açmaktadır.
Bu çalışma, “ülkemiz kentlerinde yaşayan çocukların en önemli sorunlarından birisinin, güven içinde sokağa çıkamama ve akranlarıyla iletişim kuramama olduğu” düşüncesine dayanmaktadır. Bu sorunun aşılabilmesi için kadim kent kültürünün olanaklarına başvurmanın etkili bir çözüm sunabileceği ileri sürülmektedir. Bu amaçla, ülkemizdeki kent kültürünün tarihsel sorgulaması yapıldıktan sonra mevcut sorunlar ortaya konulmakta ve bu sorunlar çerçevesinde “kentte çocuk” üzerine yoğunlaşılmaktadır. Bu bağlamda, geleneksel şehir kültürünün ana unsurlarından olan “çıkmaz sokak” formunun sunduğu olanaklar incelenecek ve günümüze dair sorun analizi yapılarak, alternatif çözümler sunulacaktır. Çalışma, literatür taramasına dayalı olarak gerçekleştirilecektir.
Anahtar kelimeler: Çocuk, geleneksel şehir kültürü, çıkmaz sokak, modern kent kültürü.
Loading...
Kaynak: https://www.academia.edu/30861243/%C3%87IKMAZ_SOKAKLAR_VE_KENT_K%C3%9CLT%C3%9CR%C3%9C
