Batı’da Viyana’dan doğu’da ise Kafkaslardan ne zaman çekildik işte o zaman tarih sahnelerinde Türklerin zulüme uğradıklarını görmeye başladık. Yüzyıllar boyunca aynı topraklar içinde hoşgörü içinde yaşarken bir anda neden bunlar yaşandı? Yaşanılan onca acı, onca dökülen kan olmasına rağmen arkasında durup savunmadığımızda bir gerçektir. Buraya kadar anlatılan herşey olayların felsefik kısmıdır. İnsanlığın asıl en büyük ayıbı ‘‘Hocalı Katliamı’’dır. Soykırım mı yoksa tehcir mi uzun zamandır konuşulan bir meseledir. Fakat bu konu devletlerarası politikalara göre değiştiğide görülmektedir.
‘‘Yukarı Karabağ bölgesinin en önemli tepelerinden birisinde olan Hocalı köyü stratejik olarak Ermenistan Silahlı Kuvvetleri için askeri bir hedef niteliğinde idi. Hocalı stratejik olarak Karabağ dağ silsilesinde Ağdam-Şuşa, Eskeran-Hankendi yollarının üzerinde yerleşmektedir. Hocalı’nın coğrafi-stratejik konumu Ermeni silahlı birliklerinin buraya saldırmasına müsaitti. Hocalı Hankendi’nin 10 km güneydoğusunda bulunmaktadır. Karabağ’daki tek havaalanı Hocalı’dadır(Oğan [web]).’’
1988 yılında başlayan Azerbaycan-Ermenistan savaşın’dan dolayı Azerbaycan’da yaşayan birçok insan topraklarını bırakıp göç etmek durumunda kalmıştır. ‘‘Ermenistan Silahlı Kuvvetleri 12 Mayıs 1994 tarihine kadar Dağlık Karabağ’ın tamamı da olmak üzere toplam 890 rayondan (mahalle, semt, bölge) ibaret Azerbaycan topraklarının yüzde 20’sini işgal etmiştir. Dağlık Karabağ ve çevre rayonlarının işgaline kadar giden bu süreçte en belirgin olay 26 Şubat 1992 tarihinde Ermenistan Silahlı Kuvvetleri’nin Hankendi’nde konuşlanan 366. Rus Motorize Zırhlı Alayı’nın Hocalı’da yaptığı katliam olmuştur(Sarı,2015: 106).’’ Bu katliamda ermeniler kadın, çocuk, yaşlı demeden birçok insanı acımasızca katlederek öldürmüştür. Cesetlerin üzerinde yapılan incelemelere göre birçoğunun gözlerinin oyulduğu, kafalarının kesilerek katledildiği görülmüştür. Katliama tanık olan bir gazeteci; “Dağlık Karabağ’ın Hocalı kentinin düşüşünü bir gün boyunca yaşadım. Görüntülerle belgeledim ve video çekimleriyle bir günde 1.300 Azerbaycan Türk’ünün Ermeni çetecilerce öldürülüşünü bütün dünyaya duyurdum. Hocalı Katliamı anlatılamaz bir vahşetti. Azerbaycan yönetimi ve Cumhurbaşkanı Ayaz Mütellibov, dört gün boyunca olayı kamuoyundan gizlemeye çalıştı. Bütün Azerbaycan yaşananlar nedeniyle şok olmuştu. Ermeni bıçaklarından, kurşunlarından kurtulmayı başaranlar; kadınlar, çocuklar, ihtiyarlar karlı dağlardan tipi altında Ağdam’a ulaşabildiklerinde çoğunun ayakları donmuş- tu. Bazılarının ayakları kangrenden dolayı kesilmişti. Ermeniler vahşetin her türlüsünü sanki ibret olsun, örnek olsun diye yapmıştı. İhtiyar dedelerin, yaşlı anaların yüzleri jiletlerle doğranmış, genç kadınların göğüsleri peynir gibi kesilmiş, bebeklerin kafa derileri yüzülmüştü. Hocalı ile Ağdam arasındaki 12 kilometrelik orman boyunca cesetler dizilmiştir(İHH,2014:11).’’
Uluslararası alanda, BM, AB ve uluslararası kuruluşlar bu konuda tepki göstermemiştir. BM Güvenlik konseyinin almış kararlar ile bunca katliama rağmen Azerbaycan topraklarının Ermeniler tarafından işgali olduğu belirtilmiştir. ‘‘ Ermenilerin Mayıs 1992’de Nahçıvan’a saldırmalarından sonra Türkiye 1921 Kars Anlaşması çerçevesinde bölgeyi korumak için askerî müdahalede bulunabileceğini açıklamıştır(Oğan [web]).’’ Türkiye Cumhuriyeti olarak Hocalı soykırımına yönelik siyasal çalışmalarımızın yanında ayrıca toplumsal olarak bu soykırımın duyurulması için çalışmalar yapılması gerekmektedir. Biz iki devlet bir milletiz.
KAYNAKÇA
OĞAN, S. (2014). Türklere Karşı Yapılan Soykırımlar Ve Hocalı Soykırımı, http://www.turksam.org/tr/makale-detay/413-turklere-karsi-yapilan-soykirimlar-ve-hocali-soykirimi (Erişim Tarihi: 28.02.2018)
SARI, Gökhan,” 1915 TEHCİRİNDEN 1992 HOCALI’YA SOYKIRIM İDDİALARI
ÇERÇEVESİNDE ERMENİ SORUNU”, Güvenlik Bilimleri Dergisi, C.4 ,S.4, Kasım 2015.
İHH İnsani ve Sosyal Yardımlaşmalar Merkezi, 22. Yıl Dönümünde Hocalı Katliamı, Şubat 2014.
