TR

Davranışsal İktisat Nedir?

Davranışsal  iktisat, sosyal, kognitif ve duygusal faktörlerin, bireyler ve kuruluşlar tarafından ekonomik karar kabul etmelerine etkisini ve bu etkinin pazar değişimine (fiyatlar, menfaat, kaynakların ayrılması) etkilerini araştıran ekonominin bir alanıdır. Ekonomik ajanların etkinliğinin sınırları davranışsal iktisatın öğrenilmesinin temel birimidir. Davranışsal iktisatta öğrenilen davranış modelleri kendisinde psikolojinin elde ettiği başarılar ile neoklasik ekonomik teoriyi içeriyor. Davranışsal iktisatta uzmanlar sadece piyasada yaşanan olaylarla değil, aynı zamanda ekonomik ajanların karar sürecinde kognitif  hatalarını ve bencillik unsurlarını kapsayan kolektif seçim prosesleri ile de ilgilenirler. Davranışsal iktisat  yeni bir bilimsel ekonomik dünyadır. Peki neden bu yeni ekonomik okula ihtiyaç vardır?  Bence bunun nedeni bu ekonomik okuldan önceki temel ekonomik okulların (Klassizm, Keynizm, Liberalizm, İnstitusionalizm ve Marksizm) günümüzde boşa çıkması, kendisini doğrultmaması ve yeni oluşan ekonomik sorunları çöze bilmemesidir. Gelin bir örneğe bakalım. Varsayalım ki, 5 içecek var. Bunların 4’ü meyve suyu olup ekolojik temiz ve ucuz fiyatadır. Biri ise enerji içeceği olup ekolojik kirli ve daha pahalı fiyatadır.Geçmiş temel ekonomik okulların ileri sürdükleri varsayımlara göre rasyonel insan meyve suyunu seçmelidir ve pazarda meyve suyunun satışı daha fazla olmalıdır.Amma şu anda piyasada enerji içeceklerinin satışı daha çoktur. Neden insanlar ekonolik kirli ve daha pahalı ürün alıyorlar?

İşte bu sorunun cevabı davranışsal iktisatta. Diğer temel ekonomik okullardan farklı olarak davranışsal iktisatın  konusu insan zihnidir. Bu nedenle davranışsal iktisat içinde Psikoloji, Sosyoloji, Ekonomik bilişim, Nöroekonomi vs. gibi bilimleri kendisinde  içeriyor. Bu arada, 2017 iktisat dalında Nobel ödülü lauretı Richard Taler bu ödülü davranışsal iktisatta yaptığı yeniliklere göre almıştır.Bu nobel ödülü davranışsal iktisatın nasıl mühim bir ekonomi okulu olmasını gösteriyor.2017 yılından itibaren Azerbaycan’da da davranışsal iktisatı araştırmaya başlanıldı.Mesela, Azerbaycan Devlet İktisat Üniversitesinde (UNEC) “UNEC Kognitif Ekonomi Merkezi” yaradıldı.Bazı edebiyatlarda Davranışsal İktisatın adı Kognitif Ekonomi olarak geçiyor.

] }

AKADEMİK KAYNAK
 

 TR