1. İlk Aşama: Cemaatçilik Olarak Çokkültürlülük
İlk aşama tartışmaları 1970-80’li yıllarda ortaya çıkan liberaller ile cemaatçiler arasında geçen konulardır. Buradaki cemaat kavramının ‘topluluklar,gruplar’ olarak mana verdiğini belirttikten sonra aslında bu tartışmaların ‘bireycilik-kollektifçilik’ ekseninde yaşanan çatışmalar olduğunu söylemek daha doğru olacaktır.
Bu kavramlar arasındaki çatışmalar şu şekilde;
Bireyciler ,bireylerin iyi bir hayat yaşamak adına kavrayış ve tutumlarını kendilerinin belirlemesinde özgür olması gerektiğini ve toplulukların yahut toplumun onların üzerinde baskı aracı olarak kullandıkları kalıplardan kurtulmaları gerektiğini savunur.
Birey ahlaken cemaatten önce gelir,cemaatler ancak bireye yaptıkları verimli katkılar varsa önemlidir. Eğer birey toplumun kültürel değerlerini yada farklılıkları olan grupların ,çoğunluk grubun değerlerini korumakta artık bir önem görmediği takdirde , cemaatin bireyi bunu koruması için veya sürdürmesi için baskılamaya yada serbest bırakmaya hakkı yoktur.
Bu bağlamda birey istediğini yapmakta özgürdür ve özerktir. Kendi görüşüm; liberaller bireyleri özgürleştirirken farklılıkları olan grupların da yeni bir cemaat oluşturmalarına dolaylı yoldan izin verdiklerini görmemişlerdir.Konu özgürlük ise farklılıkları olan yada ayrılıkçı düşünceli bireylerin çoğunluk topluluğun değerlerinden kopup kendi değerlerinin peşine düşüp yeni bir cemaat oluşturması da bireyin özgürlüğü olması gerekir.
Cemaatçiler ise bireyin özgürlüğü ve özerkliği konusuna karşı çıkan noktadan bakar. Onlar için birincil değer, bireylerin özgürlüğünden ziyade topluluğun çıkarıdır.Çünkü bireyler bu toplumun içinde doğmuş ve ona göre bir rol biçilmiştir.Dolayısıyla kendi başlarına bir tutum sergilemeleri mümkün değildir.Bireyler, cemaat için vardır cemaatler bireysel çıkarları sağlamak için değildir.Eğer ki bireysel özgürlük anlayışı var olursa bu cemaatlerin nüvesine ters bir yaklaşım olur ve yıkıcı olur.Bu yüzden toplulukların korumacı olduğu da söylenir.
Sonuç olarak; liberallere göre, eğer kişi bireysel özerkliği birincilleyen biriyse ÇOKKÜLTÜRLÜLÜK kavramına da karşı çıkacaktır.Lakin dediğim gibi bireysel çıkarlar ortaklaşıp yeni bir gruplaşmaya neden olabilir.
Cemaatçilere göre ise; ÇOKKÜLTÜRLÜLÜK ,bireysel özerkliğin cemaatler üzerindeki yıkıcı etkisini engelleyen onu koruyan bir kavram olması sebebiyle desteklenecek bir olgudur. Bu yüzden ilk aşamada çokkültürlülük cemaatçilik ve azınlıkçılık olarak görülmüştür.
2. Aşama: Liberal Bir Çerçevede Çokkültürlülük
Çokkültürlülüğü bakış açısı, batıda yine bir değişikliğe uğruyor zira görülüyor ki ilk aşama çokkültürlülüğündeki liberallerin dediği gibi toplulukların,azınlıkların kendi içlerinde bireyin özgürlüğüne yer vermiyorlar iddiası çok fazla gerçeği yansıtmamaya başlıyor.
Cemaatçiler açısındanda farklı kimliklerin yada azınlıkların ‘korumacı’ cemaat yapısına uymadıkları bu noktada da değişim yaşandığı görülüyor.Daha önceki gibi cemaat-azınlıkçılık benzeşmesinde sorgulamalar artıyor. Örneğin bazı etno-dinsel grupların, hutteriler,amishler yada hasidik yahudileri, azınlık grupları gibi çağdaş dünyayla etkileşime geçmekten ziyade kendi kabuklarına çekilip kendilerini dünyadan tecrit etttikleri de görülüyor.
Bu aşamada hem cemaatçiler hem de liberaller açısından azınlıkçılar yada farklı etnik grupların değişimi üzerine daha önceki düşünceleri yanlışlanmış oluyor. Cemaatçilik kavramı artık çağdaş dünya ile iletişim kurmayan ve hiç bireyci olmayan bir kavrama dönüşüyor.
Liberallik açısından farklılık ise şöyle yaşanıyor;
Daha önce liberallerce hiç bireyci olmadıkları düşünülen ve cemaatçi olarak betimlenen azınlık grupları, aslında çağdaş güçler ve bireycilik karşısında direnmemeye başlıyor.Aksine onlar çağdaş liberal bir toplumun tam ve eşit düzeyde birer katılımcısı olmak için can atıyorlar.
Örneğin, bir beyaz kadar bir siyahında liberal ilkelere sahip çıkışı olsun yada teknoloji,eğitim yada kitle iletişimden yararlanarak topluma katılma arayışı olan göçmen grupları olsun dahası göçmen olmayıp yerli azınlıklardan KATALANLAR,QUEBECLİLER,FLAMANLAR gibi grupların da aynı şeyleri yapması onların liberal ilkelerle çatışmadıklarını gösteriyor yada cemaatçi olmadıklarını!!!!!!
Lakin bunların bir kısmı neden ayrılıkçı bir tutum sergiliyor öyleyse diye bir soru sorulur ise , cevabı şu olacaktır:
Bu gruplar liberal ilkelere bağlı ama cemaatçi olmayan gruplardır ancak onların ayrılıp yeni bir grup ,topluluk kurma istekleri yeni bir çağdaş olmayan cemaatçi toplum kurmak değil aksine liberal olan ama KENDİLERİNİN ÇOĞUNLUKTA olduğu bir çağdaş liberal toplum kurma isteği olmuş oluyor.
