Azerbaycan’ın çevre politikası alanında günümüzün sosyo-ekonomik gelişmesinde İngiliz modeline dayanan düzenli etkileşimin ve periyodik ekolojik değerlendirme uygulaması, cumhuriyette sürdürülebilir ekonomik kalkınma ile ilgili bir takım çevresel konuların çözümünde olumlu bir etkiye sahip olabilir.
Genel olarak, bir takım gelişmiş yabancı ülkelerin deneyimleri göz önüne alındığında, mülkiyet biçimlerine bakılmaksızın, özellikle doğal kaynakların (toprak, su, hava vb.) Kullanımı için çevrenin korunması için sistematik, tutarlı, kapsamlı bir yaklaşım sergilediği açıktır. Aynı şekilde, devlet farklı yöntemleri (idari ve ekonomik) kullanarak etkili önlemleri uygular. Bu bağlamda, bir takım gelişmiş yabancı ülkelerin incelediği ekolojik vergilendirme sistemi özellikle ilgi çekmektedir.
Azerbaycan, devlet bağımsızlığına kavuştuktan sonra, çevre koruma ve çevre yönetimi ile ekonomi alanlarında uluslararası işbirliğinin büyük ölçüde genişletildiğini belirtmek gerekir. Uygulama, çevrenin korunmasının modern çağlarda tek tek çözülemediğini göstermektedir.
Önce belirtmek gerekir ki, Azerbaycan Cumhuriyeti çevrenin korunmasına ve çevresel güvenliğin Yönetmelik yönlerinde 20’den fazla sözleşme, özellikle Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi, sınırlardan geçen su akarlarının ve uluslararası göllerin korunması ve kullanımı Sözleşmesi’ne, Avrupa canlı tabiatının ve doğal ortamının korunması hakkında Sözleşmesi’ne, Basel Sözleşmesi, sınırlararası konteksde çevresel etkinin değerlendirilmesine dair sözleşmeye bağlanmıştır. Bununla birlikte “Çevre koruma alanında Azerbaycan hükümeti ve Türkiye hükümetleri arasında anlaşma”, Azerbaycan Cumhuriyeti Çevre ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı ve İran İslam Cumhuriyeti Çevre Bakanlığı arasında anlaşma, “Çevre koruma alanında Azerbaycan ve Gürcistan Cumhuriyetleri arasında karşılıklı işbirliği”, Birleşmiş Milletler iklim değişimleri üzere çerçeve Sözleşmesi Kyoto Protokolü’nün uygulanması alanında işbirliği hakkında Azerbaycan Cumhuriyeti hükümeti ve Danimarka Krallığı hükümetlerarası Atlanta Memorondumu “,” Avrupa güvenlik ve işbirliği Teşkilatı Bakü temsilciliği ve cumhuriyet çevre ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı arasında Bakü’de çevreye dair sosyal veri merkezinin Kuruluş Hakkında İşbirliği Anlaşması imzalanmıştır. Halen Azerbaycan birçok uluslararası projenin gerçekleştirilmesine katılıyor. Böylece, Azerbaycan Hükümeti ile Uluslararası Kalkınma Birliği arasındaki “Kalkınma Kredi Anlaşması” nın ülkenin Cumhurbaşkanının talimatlarına uygun olarak, Kırsal Tarım Projesinin eş finansmanı için Japon Hibe Anlaşması kaydedilebilir.
Şu anda Kazakistan, Türkiye ve Özbekistan ve Azerbaycan devleti, hidrometeoroloji alanında ikili işbirliği programlarına sahiptir.
Bunların yanı sıra Azerbaycan Cumhuriyeti çevre koruma alanında birçok küresel ve bölgesel sözleşme ve protokollere katıldı, “Göçmen hayvan türlerinin korunmasına dair BONN Sözleşmesi”, “Avrupa’da yarasaların korunması, protokolü”, “Avrupa-Avrasya göçmen su kuşlarının korunması” anlaşmasına katılması, BM nin “TehlikeIi atıkların sınırlararası taşınmasına gözetim” Basel Sözleşmesine Azerbaycan 2001 yılından katıldı. Günümüzde Azerbaycan’da tehlikeli atık yönetimi için devlet stratejisi onaylanmıştır. Endüstriyel Kazaların Sınıraşır Etkileri Konvansiyonu 2004 yılında ülkemiz tarafından onaylanmıştır. Azerbaycan Cumhuriyeti Ekoloji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı zaten Sözleşmenin yetkili mercii olarak belirlenmiştir.
Sözleşme öngörülen görevlerin yerine getirilmesi çalışmalarına yardımcı olmak amacıyla Almanya’nın Doğanın ve çevrenin korunması, nükleer reaktörlerde güvenliği Federal Bakanlığı Maliye yardımı ile “Kür nehrinde arıza durumunun ikaz edilmesi için tedbirlerin geliştirilmesi ve uygulanması” projesinin uygulanmasına başlanmıştır
Sözleşme çerçevesinde, 2002-2003 yılları arasında TASIS Programı tarafından finanse edilen “Nehir Ortak Yönetimi” projesi hayata geçirildi ve şimdi uluslararası organizasyonlar tarafından derlenen 15 öncelikli göl listesine Candar Gölü dahil edildi.
Cumhuriyetimiz, 2004 yılında denizlerden gelen kirliliklerin önlenmesine ilişkin uluslararası sözleşmeye katılmıştır. Araştırma, son yıllarda ülkemizde korunan alanların geliştirilmesinde son derece önemli önlemlerin alındığını gösteriyor. Analiz, ülkenin özel korunan alanının ülkenin topraklarının% 7’sini temsil eden 604.400 hektar olduğunu ortaya koyuyor. Belirtmek gerekir ki, tüm bunların yanı sıra, çevresel açıdan dayanıklı kalkınmaya ilişkin ‘Milli proqram’ (2015-2018), Çevresel açıdan dayanıklı kalkınmaya ilişkin ‘Milli program’ın (2015-2020), Azerbaycan Cumhuriyeti’nde tehlikeli atıkların yönetimi Devlet stratejisi ( 2015-2020), Azerbaycan Cumhuriyeti’nde ormanların restorasyonu ve artırılmasına ilişkin ‘Milli program’ın (2013-2017), Hidrometereolojinin gelişimine dair Devlet programı (2003-2010), Hazar Denizi Ulusal Eylem planı (2010-2025) vb. başvuru öngörülmektedir.
Kaynakça
- Mehdiyev A.Ş., Əzizov B.M., Mehdiyev C.S. Elektromaqnit şüalanmaları və ətraf mühit. Bakı-2009, 155 s.
- Mehdiyev A.Ş., Əhmədov Ş.Ə. Meteorologiya və iqlimşünaslığın əsasları. Bakı -2008, 340 s.
- Ağayev T.D. Ətraf mühit texnikasına giriş. Sumqayıt – 2005, 133 s.
- Əhmədov Ş.Ə.,Hüseynli M.A. Atmosferin radiasiya rejimi. Bakı – 2005, 160 s.
- Əhmədov Ş.Ə., Ağayev və b. Ümumi ekologiya. “Müəllim” Bakı-2005, 100 s.
- Əhmədov Ş.Ə., Muradov N.M. Ekologiya. Atmosferin çirklənməsi. Bakı-2008, 84 s.
- Əhmədov Ş.Ə. Məmmədova Ş.İ. Ekoloji monitorinq. Bakı- 2012, 120 s.
- Мехтиев А.Ш., Байрамов А.А. Экологический анализ объектов окружающей среды. Баку-2005. 294 с.
- Мехтиев А.Ш., Гюль А.К. Техногенное загрязение Каспийского моря. Элм. Баку-2006, 180 с.
