2019’un sonunda, Çin’in Wuhan şehrinde 2019-nCoV adlı yeni bir koronavirüsün ortaya çıktığı haberi yayılmaya başladı. İlk hastanın toptan satış pazarında deniz ürünlerinden enfekte olduğu anlaşıldı. Yeni bir virüsün yayılmaya başladığı pazar 1 Ocak 2020’de kapatıldı.Şu anda virüs bulaşmış olan toplam insan sayısı 6057’dir. Öyle ki, virüs Çin’de 5970, Tayland’da 14, Hong Kong’da 8, Tayvan’da 8, Japonya’da 7, Makao’da 7, Malezya’da 7, Singapur’da 7, ABD’de 5, Fransa’da 4, Almanya’da 4, Güney Kore’de 4, Kanada’da 2, Vietnam’da 2, Kamboçya’da 1, Nepal’de 1 ve Sri Lanka’da 1 kişiye bulaşmıştır. Toplam ölüm sayısı ise 132’dir [1]. Peki bu virüs Çin ve dünya ekonomisinde nelere sebep olabilir? Şu anki durum nedir?
Çin dünyanın en büyük ikinci ekonomisine sahip olan ülkesi. Ülkenin ekonomisini ayakta tutan esas unsurlardan biri de ticarettir. Bugün Çin bir çok ülkeye ürün ihraç etmekle birlikte bir çok ülkeden de ürün ithal ediyor. Koronavirüs bu bağlamda Çin ekonomisinde büyük bir iz bırakacaktır. Öyle ki, bazı ülkeler Çin’den ürün ithalini bir süreliğine ara vermek niyetindedir.
Diğer taraftan koronavirüs ülkedeki turizm sektörünü etkiliyecektir. İngiliz havayolu şirketi British Airways 29 Ocak sabahı yaptığı açıklamada, koronavirüs’ün patlak vermesi nedeniyle Çin anakarasına yapılan tüm doğrudan uçuşları askıya aldığını açıkladı. Daha önce Çin’e yapılan uçuşlar, United Airlines, Air Canada ve Cathay Pacific Airways tarafından kısmen iptal edildi. Aynı zamanda Alman havayolu Lufthansa ile İsviçre ve Avusturya Havayolları’nın 9 Şubat’a kadar, Azerbaycan havayolu şirketi olan AZAL ise 7 marta kadar Çin’e gidiş ve dönüş uçuşlarını askıya aldıklarını bildirdiler [2].
Çin hükumeti, koronavirüs salgınının sadece sosyal değil, aynı zamanda ekonomik bir sorun haline geldiğini de kabul ediyor. Hızla yayılan bir hastalığın doğrudan etkisi, düşmüş bir yolcu akışı durumunda zaten açıkça görülmektedir. Çin, ay yeni yılını kutlamakta olmasına rağmen, birçok vatandaş herhangi bir etkinliğe katılmak ve ziyaret etmek yerine evde kalmayı tercih ediyor. Ulaştırma Bakan Yardımcısı Liu Xiaoming’e göre, Yeni Yıl’ın ilk günü olan 25 Ocak’daki toplam seyahat hacmi geçen yıla göre 28,8% azaldı. Aynı zamanda, sivil hava taşımacılığı sektöründe düşüş 41,6%, demiryolu taşımacılığında 41,5%, otobüs ve araba yolculuklarında ise 25% olarak gerçekleşti [3].
Ulaşımdaki azalmaya ilişkin endişeler nedeniyle, koronavirüsün yayılması bağlamında petrol de daha ucuz hale gelmektedir. Öyle ki, virüs nedeniyle WTI Crude markalı petrolün fiyatında 0.28%, BRENT Crude markalı petrölün fiyatında 0.09%, URALS markalı petrolün fiyatında 2.54%, MEXİCAN Basket markalı petrölün fiyatında ise 2.52% azalma vardır [4].
Koronavirüs’ün yayılması nedeniyle Çin borsa endekslerinde keskin düşüşler izlenmektedir. Öyle ki, şuan SSE Composite endeksinde 2.75%, FTSE China A50 endeksinde ise 2.91% düşüş vardır [5][6].
Diğer tarafdan koronavirüs çok sayıda çok uluslu şirketin faaliyetlerinde de etkisini gösterecektir. Öyle ki, Çin’in açık kapı siyasetinin aynı zamanda ucuz iş gücünün neticesinde dünyanın bir çok şirketi şu anda Çin’de kendi faaliyetlerini devam ettiriyorlar. Fakat bu virüs şirket ürünlerinin ihracında büyük sorunlara neden olabilir. Aynı zamanda şu anda ülkede tatil günlerinin uzatılması şirketlerin bir müddet üretimlerinin durması anlamına geliyor.
Koronavirüs adı ile tanınan 2019-nCoV virüsünün yayılmasının önü alınmazsa Çin ve dünya ekonomisinde çok büyük problemlerinin takık olabiliriz. Öyle ki, bu virüs Çin hükumetinin en büyük hayali olan “Bir Kemer – Bir Yol” projesinin sonu olabilir. Aynı zamanda bu virüs önlenmezse ülkeler kendi şirketlerini, yatırımcılarını Çin kadar iyi koşullar sağlayan ülkelere taşıyacaktır ki, bu da sonuç olarak yeni bir jeo-ekonomik ve jeopolitik haritanın çizilmesi demektir.
KAYNAKÇA.
- Johns Hopkins Whiting School of Engineering Center for Systems Science and Engineering, Mapping 2019-nCoV https://systems.jhu.edu/research/public-health/ncov/
- https://www.bbc.com/russian/news-51292346
- https://www.vestifinance.ru/articles/131775
- https://oilprice.com/
- Shanghai Stock Exchange official website http://english.sse.com.cn/
- https://uk.investing.com/indices/ftse-china-a50
