Yazımızda 1.Yargı Reform Paketi ile önemli ölçüde değişikliğe uğrayan “Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi” kurumunu inceleyeceğiz.
İncelememizde 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunun 171.maddesinin eski ve yeni metninden, Adalet Bakanlığı Alternatif Çözümler Daire Başkanlığı internet sitesinden edindiğimiz istatistiklerden çokça faydalanılmıştır.
Yazımız dört (4) başlıktan oluşmaktadır:
- Ceza Muhakemesi Hukuku İlkeleri Açısından Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi
- Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi Neydi, Ne Oldu, Şartları Nelerdir?
- Kullanmak İçin Uyuşturucu Veya Uyarıcı Madde Satın Almak, Kabul Etmek Veya Bulundurmak Ya Da Uyuşturucu Veya Uyarıcı Madde Kullanmak Suçu Açısından Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi Kurumu
- İstatistiksel Olarak Değerlendirme
1.Ceza Muhakemesi Hukuku İlkeleri Açısından Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi
Soruşturma , savcının suç haberi alması ile başlar.Bu aşamadan sonra savcı öncelikle 5271s.CMK md.158/6’da düzenlenen hususu değerlendirir. “İhbar ve şikâyet konusu fiilin suç oluşturmadığının herhangi bir araştırma yapılmasını gerektirmeksizin açıkça anlaşılması veya ihbar ve şikâyetin soyut ve genel nitelikte olması durumunda soruşturma yapılmasına yer olmadığına karar verilir.” Yani savcı önce ihbar veya şikayetin mahiyetine bakacak ve bunun soyut ve genel nitelikte veyahut herhangi bir inceleme yapılmadan suç oluşturmayacak bir duruma ilişkin olduğunu anladığı an soruşturma evresini sonuçlandıracak ve soruşturmaya yer olmadığı kararı verecektir. Bu karar sonucu soruşturma başlamaz ve kişiye şüpheli 1 sıfatı verilmez. Karara karşı sulh ceza hakimine itiraz edilebilir.Sulh ceza hâkimliği itirazı haklı bulursa, soruşturma yapılmasına yer olmadığına dair karar kalkar.2
Savcı 158/6’daki durumun olmadığını tespit ederse hemen araştırmaya başlamak zorundadır.Doktrinde bu duruma “araştırma mecburiyeti ilkesi” denmektedir. Araştırmaların sonucunda savcının önünde iki yol vardır: Ya iddianame düzenleyip mahkemeye göndermek ya da kovuşturmaya yer olmadığı kararı vermek:
Savcı , soruşturma evresi sonunda, kamu davasının açılması için yeterli şüphe oluşturacak delil elde edilememesi veya kovuşturma olanağının bulunmaması hâllerinde kovuşturmaya yer olmadığına karar verir. Savcı kamu davasının açılması için yeterli şüphe oluşturacak delil elde etmişse kural olarak kamu davası açmakla mükelleftir.Doktrinde bu duruma ” kamu davası açma mecburiyeti” denmektedir.
Bahsi geçen kamu davasının mecburiliği ilkesinin tam karşısında maslahata uygunluk ilkesi yer alır.3 Maslahata uygunluk ilkesi kamu davası açmakla yükümlü savcıya belli şartlarla kamu davası açmama takdir yetkisi tanır.Savcı yeterli şüphenin varlığına rağmen kamu davasını açmayabilir.Maslahata uygunluk ilkesi savcıya soruşturma başlatıp başlatmama konusunda değil kamu davası açıp açmama da takdir yetkisi tanır. 4 Yani savcı öncelikle soruşturma yapmalıdır.
2.Kamu Davasının Ertelenmesi Neydi, Ne Oldu, Şartları Nelerdir?
Türk hukukunda kamu davasının açılmasının ertelenmesi kurumu çok eski bir kurum değildir.Çocuk Koruma Kanunu ile hukukumuza kazandırılan bu kurum ardından Ceza Muhakemesi Kanunu’na dahil edilmiştir.
i- 5395 s. Çocuk Koruma Kanunu Açısından Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi
5560 s. kanunun 39.maddesi ile değiştirilmeden önce ayrıntılı bir düzenleme yapılmıştı:
“Madde 19-(1) Fiil için kanunda öngörülen cezanın üst sınırı üç aydan fazla ve iki yıla kadar(iki yıl dahil) hapis cezasını veya adli para cezasını gerektirir ise, C.savcısı tarafından deliller toplandıktan sonra şüpheli hakkında açılacak kamu davası;
a-Çocuğun daha önce kasıtlı bir suçtan mahkum olmamış bulunması,
b-Yapılan soruşturmanın kamu davası açılmasının ertelenmesi halinde şüphelinin suç işlemekten çekineceği kanaatini vermesi,
c-Kamu davası açılmasının ertelenmesinin şüpheli ve toplum açısından kamu davası açılmasından daha yararlı olması,
d-Suçun işlenmesiyle mağdurun veya kamunun uğradığı zararın aynen iade,suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi,
koşullarının birlikte gerçekleşmesi halinde beş(5) yıl süreyle ertelenebilir.Bu fıkranın (d) bendindeki koşul çocuğun ailesinin veya kendisinin ekonomik durumunun elverişli olmaması halinde aranmayabilir.
…
(5) Fiili işlediği sırada 15 yaşını doldurmamış çocuk bakımından 1.fıkradaki öngörülen hapis cezasının üst sınırı üç yıl(üç yıl dahil) olarak uygulanır.”
Çocuk Koruma Kanunu’nun ilk halinde ayrıntılı bir düzenleme dikkat çekmektedir.Zira o tarhie kadar var olamayan bir kurum ihdas edilmiştir.
Kanun koyucu savcıya soruşturma yapmasını ve belli şartların oluşması halinde de kamu davasının açılmasını erteleme imkanı vermiştir.
5560 s. kanunun 39.maddesi ile değiştirilmiş 19.madde ise şöyledir:
“Madde 19- (Değişik: 6/12/2006-5560/39 md.) (1) Çocuğa yüklenen suçtan dolayı Ceza Muhakemesi Kanunundaki koşulların varlığı halinde, kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı verilebilir. Ancak, bu kişiler açısından erteleme süresi üç yıldır.”
Kamu Davasının Ertelenmesi Kurumu CMK’ya alınınca Çocuk Koruma Kanununda sadece CMK’ya atıfta bulunma yolu tercih edilmiştir.Genel kuralın aksine çocukların lehine olarak erteleme süresi 3 yıl olarak belirlenmiştir.
ii-5271s. Ceza Muhakemesi Kanunu Açısından Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi
7188 s. Kanun ile değişiklik yapılmadan önceki madde metni:
“…C.savcısı soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı olup, üst sınırı bir yıl veya daha az süreli hapis cezası gerektiren suçlardan dolayı, yeterli şüphenin varlığına rağmen kamu davasının açılmasının beş yıl süreyle erlenmesine karar verebilir.Suçtan zarar gören,… itiraz edebilir.”
İlgili madde metninden oldukça sınırlı bir düzenleme getirildiğini anlamak mümkündür.Örneğin 2019 yılının ilk 6 ayında TCK md.86/2’de düzenlenen BTM ile giderilebilecek kasten yaralama suçunda kamu davasının açılmasının ertelemesi kararı sadece 180 dosyada verilmişitr.
Yeni düzenleme ile kapsam genişlemiştir:
“Uzlaştırma ve önödeme kapsamındaki suçlar hariç olmak üzere, Cumhuriyet savcısı, üst sınırı üç yıl veya daha az süreli hapis cezasını gerektiren suçlardan dolayı, yeterli şüphenin varlığına rağmen, kamu davasının açılmasının beş yıl süre ile ertelenmesine karar verebilir.Suçtan zarar gören veya şüpheli, … itiraz edebilir”
…
“Bu madde hükümleri;
a) Suç işlemek için örgüt kurmak, yönetmek veya örgüte üye olmak suçları ile örgüt faaliyeti
çerçevesinde işlenen suçlar,
b) Kamu görevlisi tarafından görevi sebebiyle veya kamu görevlisine karşı görevinden dolayı işlenen
suçlar ile asker kişiler tarafından işlenen askerî suçlar,
c) Cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar,
hakkında uygulanmaz.”
Bu açıklamalar sonucu Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi’nin şartlarını belirleyelim:( Şu koşullar varsa C.savcısı kamu davasının açılmasını 5 yıl süreyle erteleyebilir:)
- 1.ŞART: İlgili suç uzlaştırma kapsamında olmamalıdır.5
Uzlaştırma kapsamındaki suçlara örnek olarak;
-Kasten yaralama 86/1 ( Bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası) -İş ve çalışma hürriyetinin ihlali 117/1 ( altı aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ), 119/1-c ( Birden fazla kişi tarafından birlikte/ ceza 1 kat artırılır.) 7188 s. Kanun ile eklenmiştir. -Hırsızlık 141/1 (Bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası)
-Dolandırıcılık 157/1 (Bir yıldan beş yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adlî para cezası)
-Dolandırıcılık/ daha az cezayı gerektiren hal 159/1( Altı aydan bir yıla kadar hapis veya adlî para cezası)
-Suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi 165 (Altı aydan üç yıla kadar hapis ve on bin güne kadar adlî para cezası ) 7188 s. Kanun ile eklenmiştir.
- 2.ŞART: İlgili suç ön ödeme kapsamında olmamalıdır.
TCK Madde 75- (1) Uzlaşma kapsamındaki suçlar hariç olmak üzere, yalnız adlî para cezasını gerektiren veya kanun maddesinde öngörülen hapis cezasının yukarı sınırı altı ayı aşmayan suçların faili;
a) Adlî para cezası maktu ise bu miktarı, değilse aşağı sınırını,
b) Hapis cezasının aşağı sınırının karşılığı olarak her gün için yirmi Türk Lirası üzerinden bulunacak miktarı,
c) Hapis cezası ile birlikte adlî para cezası da öngörülmüş ise, hapis cezası için bu fıkranın (b) bendine göre belirlenecek miktar ile adlî para cezasının aşağı sınırını,
Soruşturma giderleri ile birlikte, Cumhuriyet savcılığınca yapılacak tebliğ üzerine on gün içinde ödediği takdirde hakkında kamu davası açılmaz.
Ön ödeme kapsamındaki suçlara örnek olarak;
– Yardım veya bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi 98/1 ( bir yıla kadar hapis veya adlî para cezası )
-Genel güvenliğin taksirle tehlikeye sokulması 171 (üç aydan bir yıla kadar hapis cezası)
-Çevrenin taksirle kirletilmesi 182/1 (Çevreye zarar verecek şekilde, atık veya artıkların toprağa, suya veya havaya verilmesine taksirle neden olan kişi, adlî para cezası ile cezalandırılır. Bu atık veya artıkların, toprakta, suda veya havada kalıcı etki bırakması halinde, iki aydan bir yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.)
-Özel işaret ve kıyafetleri usulsüz kullanma 264/1 ( üç aydan bir yıla kadar hapis cezası)
-Suçu bildirmeme 278/1-2 ( bir yıla kadar hapis cezası ile)
(Yukarıda sayılan suçlar ceza miktarları dikkate alınmaksızın ön ödemeye tabi suçlardandır)
-Adil yargılamayı etkilemeye teşebbüs 288 ( Görülmekte olan bir davada veya yapılmakta olan bir soruşturmada, hukuka aykırı bir karar vermesi veya bir işlem tesis etmesi ya da gerçeğe aykırı beyanda bulunması için, yargı görevi yapanı, bilirkişiyi veya tanığı hukuka aykırı olarak etkilemek amacıyla alenen sözlü veya yazılı beyanda bulunan kişi, elli günden az olmamak üzere adli para cezası ile cezalandırılır.)
-Muhafaza görevini kötüye kullanma 289/3 (Muhafaza edilmek üzere kendisine resmen teslim olunan rehinli veya hacizli veya herhangi bir nedenle el konulmuş olan malın dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı davranması nedeniyle kaybolmasına veya bozulmasına neden olan kişi, adlî para cezası ile cezalandırılır.
Ön ödeme kapsamındaki suçlarda C.savcısı şüpheliye verilen sürede ödeme yapılması halinde “Kamu Davasının Açılmasına Yer Olmadığı Kararı” verir.Eğer savcı ön ödeme yolunu işletiyor ise demek ki orada kamu davasının açılması için yeterli şüphe vardır.
Ödemede bulunulması üzerine verilen kovuşturmaya yer olmadığına dair kararlar ile düşme kararları, bunlara mahsus bir sisteme kaydedilir. (TCK 75/7)
Not:Her ne kadar maddenin eski halinde “sırf adli para cezası” öngören suçların kamu davasının açılmasının ertelenmesi kurumu kapsamında olup olmadığı tartışılabilir idiyse de maddenin yeni halinde önödemeye tabi suçlar kamu davasının açılmasının ertelenmesi kapsamı dışında olduğundan ve sırf adli para cezası öngören suçlar önödeme kapsamında olduğundan tartışmalar önemi yitirmiştir. Akla uzlaştırma kapsamındaki bir suçun sırf adli para cezası öngörmesi halinde önödemeye tabi olmayacağı gelebilir.Ancak bu durumda da kamu davasının açılmasının ertelenmesi kurumu kapsamında olamayacaktır.Zira uzlaştırma da kapsam dışı bir durumdur.
- 3.ŞART: Üst sınırı 3 yıl veya daha az süreli hapis cezasını gerektiren bir suç olmalıdır.
Örnek vermek gerekirse; (Sayılanlardan bazıları diğer şartlara uymadığı için kamu davasının açılmasının ertelenmesi yoluna gidilemeyecektir.Sayılan örnekler üst sınırı 3 yıl veya daha az hapis cezasını gerektiren suçlar olmakla birlikte acaba “hapis veya adli para cezası”, “sırf adli para cezası “(önödeme başlığı incelenebilir.) veya ” hapis cezası ve adli para cezası” ihtiva eden suçlar bu kapsamda görülebilir mi? Bu sorulara ilerleyen başlıklarda yanıt arayacağız.)
-Kasten yaralama 86/1 (bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası )( İlgili hüküm uzlaştırma kapsamında olduğu için Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi kurumuna konu olamayacaktır.)
-Kasten yaralama 86/2 (dört aydan bir yıla kadar hapis veya adlî para cezası) (İlgili hüküm 2019 yılının ilk 6 ayında 180 dosyada kamu davasının açılmasının ertelenmesine konu olmuştur.Eski hükümde uzlaştırma kapsamındaki suçlar hakkında kamu davasının açılmasının ertelenmesi yoluna başvurma engeli yok iken yeni düzenleme ile uzlaştırma kapsamındaki suçlar kapsam dışı tutulmuştur.Bu açıdan artık 86/2 kamu davasının açılmasının ertelenmesi kurumu kapsamında değildir.Eski hükümde de “…üst sınırı bir yıl veya daha az süreli hapis cezası gerektiren suçlardan dolayı” ifadesi geçmekte olup hapis cezası veya adli para cezası alternatifini taşıyan suçlarda kamu davasının açılmasının ertelenmesi yoluna gidilebilmiştir.Buradan çıkan sonuç kanunda hapis veya adli para cezası alternatifi sunan suçlarda üst sınırı 3 yıl veya daha az hapis cezası öngörmüşse kamu davasının açılmasının ertelenmesi yoluna başvurulabilir.)
-Taksirle yaralama 89/1 ( üç aydan bir yıla kadar hapis veya adlî para cezası ) ( İlgili hüküm de uzlaştırma kapsamında olduğundan kamu davasının açılmasının ertelenmesine konu olamayacaktır.Değişiklik öncesi bu hüküm en fazla kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı verilen suçlardan biri idi.)
-İnsan üzerinde deney 90/1(bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası )
-Terk 97/1 (üç aydan iki yıla kadar hapis cezası)
-Yardım veya bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi 98/1 ( bir yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.)( İlgili hüküm ön ödeme kapsamında olduğundan kamu davasının açılmasının ertelenmesine konu olamayacaktır.)
-Cinsel taciz 105/1 (üç aydan iki yıla kadar hapis cezasına veya adlî para cezası) ( İlgili hüküm aşağıda inceleneceği üzere cinsel dokunulmazlığa karşı suçlardan olduğu için istisna kapsamında olacak ve kamu davasının açılmasının ertelenmesine konu olamayacaktır.)
-Şantaj 107/1( bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adlî para cezası )
-İnanç, düşünce ve kanaat hürriyetinin kullanılmasını engelleme 115/1 (bir yıldan üç yıla kadar hapis)
-Konut dokunulmazlığının ihlali 116/1( altı aydan iki yıla kadar hapis cezası )(İlgili hüküm de uzlaştırma kapsamında olduğundan kamu davasının açılmasının ertelenmesine konu olamayacaktır.)
-İş ve çalışma hürriyetinin ihlali 117/1 (altı aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası )7188 s. Kanun ile uzlaştırma kapsamına alınmıştır.
-Kişilerin huzur ve sükununu bozma 123/1( üç aydan bir yıla kadar hapis cezası ) (İlgili hüküm de uzlaştırma kapsamında olduğundan kamu davasının açılmasının ertelenmesine konu olamayacaktır.)
-Haberleşmenin engellenmesi 124/1 ( altı aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası)
-Hakaret 125/1 (üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası )(İlgili hüküm de uzlaştırma kapsamında olduğundan kamu davasının açılmasının ertelenmesine konu olamayacaktır.)
***Hakaret
Madde 125- (3) Hakaret suçunun;
a) Kamu görevlisine karşı görevinden dolayı,(Uzlaştırma kapsamında olmasa da 172/6-b gereği kamu görevlisine kamu görevi nedeniyle işlenen suçlar kamu davasının açılmasının ertelenmesine konu olamayacaktır.)
b) Dini, siyasi, sosyal, felsefi inanç, düşünce ve kanaatlerini açıklamasından, değiştirmesinden, yaymaya( UZLAŞTIRMA KAPSAMINDA)
çalışmasından, mensup olduğu dinin emir ve yasaklarına uygun davranmasından dolayı,
c) Kişinin mensup bulunduğu dine göre kutsal sayılan değerlerden bahisle,(UZLAŞTIRMA KAPSAMINDA)
İşlenmesi halinde, cezanın alt sınırı bir yıldan az olamaz.
Yani 125/1 , 125/2 , 125/3-b-c hükümleri uzlaştırma kapsamında olduğundan 125/3-a hükmü ise 172/6-b’ deki özel hüküm nedeniyle kamu davasının açılmasının ertelenmesi kurumu kapsamında değildir.
-Kişinin hatırasına hakaret 130/1 (üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ) 130/2 (üç aydan iki yıla kadar hapis cezası) (İlgili hüküm de uzlaştırma kapsamında olduğundan kamu davasının açılmasının ertelenmesine konu olamayacaktır.)
-Haberleşmenin gizliliğini ihlal 132/1 (bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası) (İlgili hüküm de uzlaştırma kapsamında olduğundan kamu davasının açılmasının ertelenmesine konu olamayacaktır.)
-Kişiler arasındaki konuşmaların dinlenmesi ve kayda alınması 133/2 (altı aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ) (İlgili hüküm de uzlaştırma kapsamında olduğundan kamu davasının açılmasının ertelenmesine konu olamayacaktır.)
-Özel hayatın gizliliğini ihlal 134/1 (bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ) (İlgili hüküm de uzlaştırma kapsamında olduğundan kamu davasının açılmasının ertelenmesine konu olamayacaktır.)
-Kişisel verilerin kaydedilmesi 135/1 (bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası )
-Verileri yok etmeme 138/1 (bir yıldan iki yıla kadar hapis cezası )
-Hırsızlık 141/1 ( bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ) (İlgili hüküm de uzlaştırma kapsamında olduğundan kamu davasının açılmasının ertelenmesine konu olamayacaktır.)
-Mala zarar verme 151/1 (dört aydan üç yıla kadar hapis veya adlî para cezası) (İlgili hüküm de uzlaştırma kapsamında olduğundan kamu davasının açılmasının ertelenmesine konu olamayacaktır.)
-İbadethanelere ve mezarlıklara zarar verme 153/2 (kirletmek- üç aydan bir yıla kadar hapis veya adlî para cezası )
-Hakkı olmayan yere tecavüz 154/1 (altı aydan üç yıla kadar hapis ve bin güne kadar adlî para cezası verilir.) (İlgili hüküm de uzlaştırma kapsamında olduğundan kamu davasının açılmasının ertelenmesine konu olamayacaktır.) 154/2-3 7188s. kanun ile değişik 250.maddeye göre hakkında kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı verilmediği takdirde seri muhakeme usulü uygulanır diyerek kamu davasının açılmasının ertelenmesi kapsamına alınmıştır.
-Güveni kötüye kullanma 155/1( altı aydan iki yıla kadar hapis ve adlî para cezası ile cezalandırılır) (İlgili hüküm de uzlaştırma kapsamında olduğundan kamu davasının açılmasının ertelenmesine konu olamayacaktır.) 7188s. Kanun ile uzlaştırma kapsamına alınmıştır.
-Bedelsiz senedi kullanma 156/1 ( altı aydan iki yıla kadar hapis ve adlî para cezası) (İlgili hüküm de uzlaştırma kapsamında olduğundan kamu davasının açılmasının ertelenmesine konu olamayacaktır.)
-Daha az cezayı gerektiren hal/dolandırıcılık 159/1 ( altı aydan bir yıla kadar hapis veya adlî para cezası) (İlgili hüküm de uzlaştırma kapsamında olduğundan kamu davasının açılmasının ertelenmesine konu olamayacaktır.)
-Kaybolmuş veya hata sonucu ele geçmiş eşya üzerinde tasarruf 160/1 (bir yıla kadar hapis veya adlî para cezası) (İlgili hüküm de uzlaştırma kapsamında olduğundan kamu davasının açılmasının ertelenmesine konu olamayacaktır.)
-Taksirli iflas 162/1 ( iki aydan bir yıla kadar hapis cezası )
-Kaşılıksız yararlanma 163/1(iki aydan altı aya kadar hapis veya adlî para cezası/ Ön ödeme kapsamında olduğu için kamu davasının açılmasının ertelenmesine konu olmayacaktır. ) , 163/2 ( altı aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ) ,163/3 (bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası)
-Şirket veya kooperatifler hakkında yanlış bilgi 164/1 (altı aydan üç yıla kadar hapis veya bin güne kadar adlî para cezası )
-Suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi 165/1 (altı aydan üç yıla kadar hapis ve on bin güne kadar adlî para cezası ) (İlgili hüküm de uzlaştırma kapsamında olduğundan kamu davasının açılmasının ertelenmesine konu olamayacaktır.) 7188 s. Kanun ile uzlaştırma kapsamına alınmıştır.
-Bilgi vermeme 166/1 (altı aya kadar hapis veya adlî para cezası ) (İlgili hüküm ön ödeme kapsamında olduğundan kamu davasının açılmasının ertelenmesine konu olamayacaktır.)
-Genel güvenliğin kasten tehlikeye sokulması 170/1 (altı aydan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır)
-Genel güvenliğin taksirle tehlikeye sokulması 171/1 ( üç aydan bir yıla kadar hapis cezası ) (İlgili hüküm ön ödeme kapsamında olduğundan kamu davasının açılmasının ertelenmesine konu olamayacaktır.)
-Akıl hastası üzerindeki bakım ve gözetim yükümlülüğünün ihlali 175/1 (altı aya kadar hapis veya adlî para cezası) (İlgili hüküm ön ödeme kapsamında olduğundan kamu davasının açılmasının ertelenmesine konu olamayacaktır.)
-İnşaat veya yıkımla ilgili emniyet kurallarına uymama 176/1 (üç aydan bir yıla kadar hapis veya adlî para cezası )
-Hayvanın tehlike yaratabilecek şekilde serbest bırakılması 177/1 (altı aya kadar hapis veya adlî para cezası) (İlgili hüküm ön ödeme kapsamında olduğundan kamu davasının açılmasının ertelenmesine konu olamayacaktır.)
-İşaret ve engel koymama 178/1 (iki aydan altı aya kadar hapis veya adlî para cezası )(İlgili hüküm ön ödeme kapsamında olduğundan kamu davasının açılmasının ertelenmesine konu olamayacaktır.)
-Trafik güvenliğini tehlikeye sokma 179/2 (üç aydan iki yıla kadar hapis cezası )
-Trafik güvenliğini taksirle tehlikeye sokma Madde 180/1 (üç aydan üç yıla kadar hapis cezası )
-Çevrenin kasten kirletilmesi 181/1 ( altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ) , 181/2 (bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası )
-Çevrenin taksirle kirletilmesi 182/1 ( Çevreye zarar verecek şekilde, atık veya artıkların toprağa, suya veya havaya verilmesine taksirle neden olan kişi, adlî para cezası ile cezalandırılır. Bu atık veya artıkların, toprakta, suda veya havada kalıcı etki bırakması halinde, iki aydan bir yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.) (İlgili hüküm önödeme kapsamında olduğundan kamu davasının açılmasının ertelenmesine konu olamayacaktır.)
-Gürültüye neden olma 183/1 ( iki aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası )
-Zehirli madde katma 185/2 (üç aydan bir yıla kadar hapis cezası)
-Zehirli madde imal ve ticareti 193/1 ( iki aydan bir yıla kadar hapis cezası )
-Sağlık için tehlikeli madde temini 194/1 ( altı aydan bir yıla kadar hapis cezası )
-Bulaşıcı hastalıklara ilişkin tedbirlere aykırı davranma 195/1 (iki aydan bir yıla kadar hapis cezası )
-Usulsüz ölü gömülmesi 196/1 (altı aya kadar hapis cezası) (İlgili hüküm ön ödeme kapsamında olduğundan kamu davasının açılmasının ertelenmesine konu olamayacaktır.)
-Parada sahtecilik 197/2- Sahte parayı bilerek kabul eden (bir yıldan üç yıla kadar hapis ve adlî para cezası ) ,197/3- Sahteliğini bilmeden kabul ettiği parayı bu niteliğini bilerek tedavüle koyan ( üç aydan bir yıla kadar hapis cezası)
-Kıymetli damgada sahtecilik 199/2 ( üç aydan bir yıla kadar hapis ve adlî para cezası ) 199/3- Sahteliğini bilmeden kabul ettiği kıymetli damgayı bu niteliğini bilerek tedavüle koyan ( bir aydan altı aya kadar hapis cezası ) (İlgili hüküm ön ödeme kapsamında olduğundan kamu davasının açılmasının ertelenmesine konu olamayacaktır.)
-Mühür bozma 203/1 ( altı aydan üç yıla kadar hapis veya adlî para cezası)
-Resmi belgenin düzenlenmesinde yalan beyan 206/1 (üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası )
-Özel belgede sahtecilik 207/1-2 ( bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası)
-Özel belgeyi bozmak, yok etmek veya gizlemek 208 /1 (bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası )
-Açığa imzanın kötüye kullanılması 209/1( üç aydan bir yıla kadar hapis cezası ) (İlgili hüküm de uzlaştırma kapsamında olduğundan kamu davasının açılmasının ertelenmesine konu olamayacaktır.)
-Resmi belge hükmünde belgeler 210/2 (üç aydan bir yıla kadar hapis cezası )
-Suçu ve suçluyu övme 215/1( iki yıla kadar hapis cezası )
-Halkı kin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılama 216/1( bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası) , 215/2 (altı aydan bir yıla kadar hapis cezası), 215/3 (altı aydan bir yıla kadar hapis cezası)
-Kanunlara uymamaya tahrik 217/1 (altı aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası )
-Görev sırasında din hizmetlerini kötüye kullanma 219/1 (bir aydan bir seneye kadar hapis ve adlî para cezası ile cezalandırılır veya bunlardan birine hükmolunabilir)
-Suç işlemek amacıyla örgüt kurma
220/ 2 -Suç işlemek amacıyla kurulmuş olan örgüte üye olanlar, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
220/8- Örgütün cebir, şiddet veya tehdit içeren yöntemlerini meşru gösterecek veya övecek ya da bu yöntemlere başvurmayı teşvik edecek şekilde propagandasını yapan kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
İlgili suçlar CMK 171/6-a gereği kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı kapsamında değildir.,
-Ulaşım araçlarının kaçırılması veya alıkonulması 223/1 (bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası )
-Hayasızca hareketler 225/ 1 ( altı aydan bir yıla kadar hapis cezası) –
-Müstehcenlik 226/1 (altı aydan iki yıla kadar hapis ve adlî para cezası, 226/2( altı aydan üç yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası )
-Fuhuş 227 /3 (bir yıldan üç yıla kadar hapis ve iki yüz günden iki bin güne kadar adli para cezası)
-Kumar oynanması için yer ve imkan sağlama 228/1 (bir yıldan üç yıla kadar hapis ve iki yüz günden aşağı olmamak üzere adlî para cezası)(7188s. kanunla değişik 250.maddede 228/1’de düzenlenen kumar oynanması için yer ve imkan sağlama suçu kamu davasının açılmasının ertelenmesi kapsamında kabul edildiğine göre rahatlıkla hapis cezası VE adli para cezasını birlikte içeren ve diğer şartları taşıyan suçlar için kamu davasının açılmasının ertelenmesi yoluna başvurulabilir.)
-Dilencilik 229/1 (bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası )
-Birden çok evlilik, hileli evlenme, dinsel tören 230/1-2 (altı aydan iki yıla kadar hapis cezası), 230/3 (üç aydan bir yıla kadar hapis cezası)
-Çocuğun soybağını değiştirme 231/1 (bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ) ,231/2 ( Özen yükümlülüğüne aykırı davranarak, sağlık kurumundaki bir çocuğun başka bir çocukla karışmasına neden olan kişi, bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.)
-Kötü muamele 232/1 (iki aydan bir yıla kadar hapis cezası ), 232/2 (terbiye hakkından doğan disiplin yetkisini kötüye kullanan kişiye, bir yıla kadar hapis cezası verilir.)
-Aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüğün ihlali 233/1( bir yıla kadar hapis cezası ) (İlgili hüküm de uzlaştırma kapsamında olduğundan kamu davasının açılmasının ertelenmesine konu olamayacaktır.) , 233/2( Hamile olduğunu bildiği eşini veya sürekli birlikte yaşadığı ve kendisinden gebe kalmış bulunduğunu bildiği evli olmayan bir kadını çaresiz durumda terk eden kimseye, üç aydan bir yıla kadar hapis cezası verilir.), 233/3 (Velayet hakları kaldırılmış olsa da, ihtiyadi sarhoşluk, uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin kullanılması ya da onur kırıcı tavır ve hareketlerin sonucu maddi ve manevi özen noksanlığı nedeniyle çocuklarının ahlak, güvenlik ve sağlığını ağır şekilde tehlikeye sokan ana veya baba, üç aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.)
-Çocuğun kaçırılması ve alıkonulması 234/1 (üç aydan bir yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.),234/2 (Fiil cebir veya tehdit kullanılarak işlenmiş ya da çocuk henüz on iki yaşını bitirmemiş ise ceza bir katı oranında artırılır.), 234/3 (Kanunî temsilcisinin bilgisi veya rızası dışında evi terk eden çocuğu, rızasıyla da olsa, ailesini veya yetkili makamları durumdan haberdar etmeksizin yanında tutan kişi, şikayet üzerine, üç aydan bir yıla kadar hapis cezası) (İlgili hükümler de uzlaştırma kapsamında olduğundan kamu davasının açılmasının ertelenmesine konu olamayacaktır.)
-İhaleye fesat karıştırma 235/3-b ( bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası)
-Fiyatları etkileme 237/1(üç aydan iki yıla kadar hapis ve adlî para cezası )
-Kamuya gerekli şeylerin yokluğuna neden olma 238/1 (bir yıldan üç yıla kadar hapis ve bin güne kadar adlî para cezası)
-Ticarî sır, bankacılık sırrı veya müşteri sırrı niteliğindeki bilgi veya belgelerin açıklanması 239/1 ( bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adlî para cezası) (İlgili hüküm de uzlaştırma kapsamında olduğundan kamu davasının açılmasının ertelenmesine konu olamayacaktır.)
-Mal veya hizmet satımından kaçınma 240/1( altı aydan iki yıla kadar hapis cezası )
-Bilişim sistemine girme 243/1 ( bir yıla kadar hapis veya adlî para cezası , 243/3 (Bu fiil nedeniyle sistemin içerdiği veriler yok olur veya değişirse, altı aydan iki yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.) ,243/4 (Bir bilişim sisteminin kendi içinde veya bilişim sistemleri arasında gerçekleşen veri nakillerini, sisteme girmeksizin teknik araçlarla hukuka aykırı olarak izleyen kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır)
-Sistemi engelleme, bozma, verileri yok etme veya değiştirme 244/2 (altı aydan üç yıla kadar hapis cezası )
-Yasak cihaz veya programlar 245/A/1 (bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası )
-İrtikap 250/3 (İkinci fıkrada tanımlanan suçun kişinin hatasından yararlanarak işlenmiş olması halinde, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.)
-Denetim görevinin ihmal 251/2 (Denetim görevini ihmal ederek, zimmet veya irtikap suçunun işlenmesine imkan sağlayan kamu görevlisi, üç aydan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.)(İlgili suç CMK 171/6-b gereği kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı kapsamında değildir.)
-Nüfuz ticareti 255/1-son cümle ( İşinin gördürülmesi karşılığında veya gördürüleceği beklentisiyle menfaat sağlayan kişi ise, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.)
-Görevi kötüye kullanma 257/1 (altı aydan iki yıla kadar hapis cezası), 257/2 (üç aydan bir yıla kadar hapis cezası) (İlgili suç CMK 171/6-b gereği kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı kapsamında değildir.)
-Kamu görevlisinin ticareti 259/1 (altı aya kadar hapis veya adlî para cezası ) (İlgili suç CMK 171/6-b gereği ve önödeme konusu suç olduğu için kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı kapsamında değildir.)
-Kamu görevinin terki veya yapılmaması 260/1 (üç aydan bir yıla kadar hapis cezası )(İlgili suç CMK 171/6-b gereği kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı kapsamında değildir.)
-Kişilerin malları üzerinde usulsüz tasarruf 261/1 (altı aydan iki yıla kadar hapis cezası )(İlgili suç CMK 171/6-b gereği kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı kapsamında değildir.)
-Kamu görevinin usulsüz olarak üstlenilmesi 262/1 (üç aydan iki yıla kadar hapis cezası )
-Özel işaret ve kıyafetleri usulsüz kullanma 264/1 (üç aydan bir yıla kadar hapis cezası) (İlgili hüküm ön ödeme kapsamında olduğundan kamu davasının açılmasının ertelenmesine konu olamayacaktır.)
-Görevi yaptırmamak için direnme 265/1 ( altı aydan üç yıla kadar hapis cezası)(İlgili suç CMK 171/6-b gereği kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı kapsamında değildir.)
-Başkasına ait kimlik veya kimlik bilgilerinin kullanılması 268/1 (İşlediği suç nedeniyle kendisi hakkında soruşturma ve kovuşturma yapılmasını engellemek amacıyla, başkasına ait kimliği veya kimlik bilgilerini kullanan kimse, iftira suçuna ilişkin hükümlere göre cezalandırılır)
-Suç üstlenme 270/1( iki yıla kadar hapis cezası)
-Suç uydurma 271/1 (üç yıla kadar hapis cezası)
-Yalan tanıklık 272/1 (dört aydan bir yıla kadar hapis cezası), 272/2 (bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası )
-Suçu bildirmeme 278/1 (bir yıla kadar hapis cezası)(İlgili hüküm önödeme kapsamında olduğundan kamu davasının açılmasının ertelenmesine konu olamayacaktır.)
-Kamu görevlisinin suçu bildirmemesi 279/1 (altı aydan iki yıla kadar hapis cezası) )(İlgili suç CMK 171/6-b gereği kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı kapsamında değildir.)
-Sağlık mesleği mensuplarının suçu bildirmemesi 280/1 (bir yıla kadar hapis cezası )(İlgili suç CMK 171/6-b gereği kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı kapsamında değildir.)
-Tutuklu, hükümlü veya suç delillerini bildirmeme 284/1 (bir yıla kadar hapis cezası )
-Gizliliğin ihlali 285/1 (bir yıldan üç yıla kadar hapis veya adli para cezası) ,285/2 (bir yıldan üç yıla kadar hapis veya adli para cezası ) ,285/5 (altı aydan iki yıla kadar hapis cezası)
-Ses veya görüntülerin kayda alınması 286/1 ( altı aya kadar hapis cezası ) (İlgili hüküm ön ödeme kapsamında olduğundan kamu davasının açılmasının ertelenmesine konu olamayacaktır.)
-Genital muayene 287/1 (üç aydan bir yıla kadar hapis cezası)
-Muhafaza görevini kötüye kullanma 289/1 ( üç aydan iki yıla kadar hapis ve üç bin güne kadar adlî para cezası), 287/4 (Bir suça ilişkin soruşturma veya kovuşturma kapsamında el konulan eşyayı amacı dışında kullanan kimse, bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.)
-Resmen teslim olunan mala el konulması ve bozulması 290/1 (üç aydan bir yıla kadar hapis cezası )
-Başkası yerine ceza infaz kurumuna veya tutuk evine girme 291/1 (altı aydan iki yıla kadar hapis cezası )
-Hükümlü veya tutuklunun kaçması 292/1 (altı aydan bir yıla kadar hapis cezası) ,292/2 (Bu suçun, cebir veya tehdit kullanılarak işlenmesi halinde, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur)
-Kaçmaya imkan sağlama 294/1( bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası), 294/8 (Gözaltına alınan, tutuklu veya hükümlünün, muhafaza veya nakli ile görevli kişinin dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı davranmasından yararlanarak kaçması halinde, altı aydan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.) (Kanımızca 294/8 171/6-b gereği kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı kapsamında değildir.)
-Hükümlü veya tutukluların ayaklanması 296/1 (Hükümlü veya tutukluların toplu olarak ayaklanması halinde, her biri hakkında altı aydan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.)
-Devletin egemenlik alametlerini aşağılama 300/1 (bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ) ,300/2 ( altı aydan iki yıla kadar hapis cezası)
-Türk Milletini, Türkiye Cumhuriyeti Devletini, Devletin kurum ve organlarını aşağılama 301/1-2 (altı aydan iki yıla kadar hapis cezası )
-Halkı askerlikten soğutma 318/1 (altı aydan iki yıla kadar hapis cezası )
-Askerleri itaatsizliğe teşvik 319/1 (bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası )
-Seferberlikle ilgili görevin ihmali 324/1(altı aydan üç yıla kadar hapis cezası )(İlgili suç CMK 171/6-b gereği kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı kapsamında değildir.)
-Düşmandan unvan ve benzeri payeler kabulü 325/1 (bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası)
-Devlet sırlarından yararlanma, Devlet hizmetlerinde sadakatsizlik 333/4 (Bu maddede tanımlanan suçların işleneceğini haber alıp da bunları zamanında yetkililere ihbar etmeyenlere, suç teşebbüs derecesinde kalmış olsa bile altı aydan iki yıla kadar hapis cezası verilir.)
-Yasaklanan bilgileri temin 334/1 (bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası )
-Taksir sonucu casusluk fiillerinin işlenmesi 338/1 ( altı aydan üç yıla kadar hapis cezası )
-Yabancı devlet bayrağına karşı hakaret 341/1 (üç aydan bir yıla kadar hapis cezası )
- 4.ŞART: Şüphelinin daha önce kasıtlı bir suçtan dolayı hapis cezası ile mahkûm olmamış bulunması gerekir.
- 5.ŞART: Yapılan soruşturmanın, kamu davası açılmasının ertelenmesi halinde şüphelinin suç işlemekten çekineceği kanaatini vermesi gerekir.
- 6.ŞART:Kamu davası açılmasının ertelenmesinin, şüpheli ve toplum açısından kamu davası açılmasından daha yararlı olması gerekir.
- 7.ŞART:Suçun işlenmesiyle mağdurun veya kamunun uğradığı ve Cumhuriyet savcısı tarafından tespit edilen zararın, aynen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi gerekir.
- 8.ŞART: Şu suçlar hakkında kamu davasının açılmasının ertelenmesine karar verilemez:
a) Suç işlemek için örgüt kurmak, yönetmek veya örgüte üye olmak suçları ile örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlar,
b) Kamu görevlisi tarafından görevi sebebiyle veya kamu görevlisine karşı görevinden dolayı işlenen suçlar ile asker kişiler tarafından işlenen askerî suçlar,
c) Cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar.
Sayılan 8 şartın sağlandığı hallerde C. savcısına kamu davası açma veya erteleme konusunda bir takdir yetkisi tanınmıştır. C. savcısı yeni düzenleme karşısında takdir yetkisini erteleme için kullanmaktan çekinmemelidir. Zira HSK’nın bir duyurusunda6 ” Kurulumuzca yapılan terfi incelemelerinde; Kamu davasının açılmasının ertelenmesine dair kararlar, ilgili Cumhuriyet savcısının çıkan işinden sayılmaktadır.” denerek savcılara rahatlıkla kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı verebilecekleri hissettirilmiştir.
Kamu davasının açılmasının ertelenmesi kurumu hakkında birkaç bilgi daha eklemekte fayda vardır:
- Erteleme Süresi: Kamu davasının açılmasının beş yıl süre ile ertelenmesine karar verilebilir. Çocuklar açısından bu süre 3 yıl olarak uygulanır. 7
- Erteleme Süresi İçinde Kasıtlı Suç İşlenirse: Erteleme süresi içinde kasıtlı bir suç işlenmesi halinde kamu davası açılır. ( CMK 171/4)
- Erteleme Süresi İçinde Kasıtlı Suç İşlenmezse:Erteleme süresi içinde kasıtlı bir suç işlenmediği takdirde, kovuşturmaya yer olmadığına karar verilir.( CMK 171/4)
- Zamanaşımı: Erteleme süresince zamanaşımı işlemez. ( CMK 171/4)
- Sicil: Kamu davasının açılmasının ertelenmesine ilişkin kararlar, bunlara mahsus bir sisteme kaydedilir.Bu kayıtlar, ancak bir soruşturma veya kovuşturmayla bağlantılı olarak Cumhuriyet savcısı, hâkim veya mahkeme tarafından istenmesi halinde, bu maddede belirtilen amaç için kullanılabilir.( CMK 171/5)
- Yürürlük: Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih(24 Ekim 2019 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.) itibarıyla, kovuşturma evresine geçilmiş dosyalarda kamu davasının açılmasının ertelenmesi hükümleri uygulanmaz.( CMK Geçici Madde 5/1-e)
- Özel Düzenleme: Uzlaşma sonucunda şüphelinin edimini def’aten yerine getirmesi halinde, hakkında kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilir. Edimin yerine getirilmesinin ileri tarihe bırakılması, takside bağlanması veya süreklilik arzetmesi halinde, 171 inci maddedeki şartlar aranmaksızın, şüpheli hakkında kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı verilir. ( CMK 253/19)
3.Kullanmak İçin Uyuşturucu Veya Uyarıcı Madde Satın Almak, Kabul Etmek Veya Bulundurmak Ya Da Uyuşturucu Veya Uyarıcı Madde Kullanmak Suçu Açısından Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi Kurumu
“191-(1) Kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alan, kabul eden veya bulunduran ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanan kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(2) Bu suçtan dolayı başlatılan soruşturmada şüpheli hakkında şartları aranmaksızın, beş yıl süreyle kamu davasının açılmasının ertelenmesine karar verilir.
(3) Erteleme süresi zarfında şüpheli hakkında asgari bir yıl süreyle denetimli serbestlik tedbiri uygulanır. Bu süre Cumhuriyet savcısının kararı ile üçer aylık sürelerle en fazla bir yıl daha uzatılabilir. Hakkında denetimli serbestlik tedbiri verilen kişi, gerek görülmesi hâlinde denetimli serbestlik süresi içinde tedaviye tabi tutulabilir.
(4) Kişinin, erteleme süresi zarfında;
a) Kendisine yüklenen yükümlülüklere veya uygulanan tedavinin gereklerine uygun davranmamakta ısrar etmesi,
b) Tekrar kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alması, kabul etmesi veya bulundurması,
c) Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanması,
hâlinde, hakkında kamu davası açılır.
(7) Şüpheli erteleme süresi zarfında dördüncü fıkrada belirtilen yükümlülüklere aykırı davranmadığı ve yasakları ihlal etmediği takdirde, hakkında kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilir.”
Yukarıda zikredilen hüküm kamu davasının açılmasının ertelenmesi kurumu ile pek bağdaşmamaktadır.Zira C.savcısına takdir yetkisi tanınmamış olup ilgili suç için mecburi erteleme söz konusudur.Kanaatimizce 191.maddede düzenlenen suç için başka bir kurum ihdas edilmesi yerinde olacaktır.
4.İstatistiksel Olarak Değerlendirme8
- 2017 Yılı İstatistikler:
-Tck md.191 —> 50508 Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi Kararı
-Tck md.89 —>121 Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi Kararı
-Tck md.86 —>88 Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi Kararı
Erteleme süresi içinde kasıtlı bir suç işlenmediği gerekçesiyle kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilen dosyalar:
-Tck md.191 —> 2230 Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararı
-Tck md.89 —>164 Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararı
-Tck md.86 —>105 Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararı - 2019 Yılı İlk 6 Ay İstatistikler:
-Tck md.191 —> 33229 Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi Kararı
-Tck md.86/2 —>180 Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi Kararı
-Tck md.89/1 —>130 Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi Kararı
Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi Kararı Verilen Soruşturma Dosyalarında Erteleme Süresi Zarfında Kasıtlı Bir Suç İşlenmemesi Nedeniyle Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar Verilen ve Erteleme Süresi İçinde Kasıtlı Bir Suç İşlenmesi Nedeni ile Kamu Davası Açılan Dosya Sayısı:
-2571 Kamu Davası Açılan Dosya
-411 Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar Verilen Dosya Sayısı
İstatistiklerin de incelenmesi ile birlikte bir soru ile yazımıza son verelim: Acaba kamu davasının açılmasının ertelenmesi kurumu şüpheliyi ıslah edebiliyor mu?
Dipnotlar
1-Şüpheli, soruşturma evresinde, suç şüphesi altında bulunan kişiyi ifade eder. 5271.s.CMK md.2/1-a
2-Av.Baran Doğan ‘Soruşturma Nedir?’ https://barandogan.av.tr/sorusturma-nedir-ve-sorusturma-yapilmasina-yer-olmadigina-dair-karara-itiraz.html
3-Hüsamettin Uğur, Ceza Muhakemesinde Kovuşturma Mecburiyeti İlkesinden Maslahata Uygunluk İlkesine, TBB Dergisi, Sayı 73, 2007
4- Faruk Turhan, Ceza Muhakemesi Hukuku Notları 2019
5-Uzlaştırma kapsamındaki suçların listesi için: http://alternatifcozumler.adalet.gov.tr/Resimler/SayfaDokuman/1922019150524su%C3%A7%20listesi-d%C3%B6n%C3%BC%C5%9Ft%C3%BCr%C3%BCld%C3%BC.pdf
6-https://hsk.gov.tr/DuyuruOku/1320_kamu-davasinin-acilmasinin-ertelenmesi-kararlarinin-ve-uzlastirma-dosyalarinin-t.aspx
7-Suat Çalışkan, Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi, Hukuki Haber ( https://www.hukukihaber.net/kamu-davasinin-acilmasinin-ertelenmesi-kdae-makale,7113.html
8-http://www.alternatifcozumler.adalet.gov.tr/Home/OrtaDetay/kamu-davasinin-acilmasinin-ertelenmesine-iliskin-istatistikler
NOT: Kapak resmi kamu davasının açılmasının ertelenmesi kurumunun en önemli sujesi olan savcıların arkadan çekilmiş bir fotoğrafıdır.
Yamaç DOĞAN/SDÜ Hukuk Fakültesi 4.Sınıf Öğrencisi
